Bloomberg, Türkiye’de enflasyon gündeminin spot ışığına çıkardığı isimleri seçti: “İçki Adam”, “Taksi Adam”, “Perakende Adam”, “Ekmek Adam”

T24 Dış Haberler

ABD’nin önde gelen finans yayınlarından Bloomberg, yüksek enflasyon Türkiye’nin gündeminde geniş yer tutarken dört “beklenmedik” ismin spot ışığında yer bulduğunu belirtti.

Haberde, “Büyük oranda ekonomi politikaları seçeneklerinin yarattığı krizde, beklenmedik karakterler kısa süreli çözümler sunarak veya toplumun öfkesine sözcü olarak ünlendi” denilerek, dört isme de bir lakap verildi.

Bloomberg’in listesi ve değerlendirmeleri şöyle…

“İçki Adam”

Özgür Aybaş’ın twitter ve instagram’daki 100 bin takipçisinin büyük bölümü bunu basit bir nedenle yapıyor: Alkol ve sigara fiyatlarındaki zammı önceden öğrenmek için. 

“Daha popüler olduğumun farkında değilim” diyen Aybaş, “Ama insanlar yanıma gelip selfie istemeye başladı. Üniversite öğrencileri burs almak için benden yardım istiyor” ifadelerini kullandı. 

Tekel bayisi sahibinin eline ne zaman distribütörlerden yeni fiyat listesi geçse, onu sosyal medya üzerinden paylaşıyor ve genellikle durumun kötüleşeceği ile ilgili bir yorum yapıyor. Yakın zamanda bu sızıntı sebebiyle para cezası aldı. 

Kendisini sivil itaatsizliğin bir uygulayıcısı olarak gören 46 yaşındaki Aybaş, ‘yargının uzun kolundan’ kaçabilmek için daha yaratıcı olmak durumunda kalıyor. Örneğin 1 Aralık’ta yüzde 12’lik zammın, “yaşam suyu”na geldiğini söyledi.

“Taksi Adam”

İstanbullular yağmur yağdığında taksi bulamıyor. Öbür günlerde ise taksi şoförleri onları almayı reddediyor. 

Özellikle bu sene, taksicilerin yerelleri kaderine terk edip turistleri hedef aldığı ile ilgili haberler yaygınlaştı. Sektörün İstanbul’daki yüzü Eyüp Aksu, öfkeyle yüzleşmek durumunda kaldı.

Taksiciler Esnaf Odası Başkanı, 18 bin küsur taksinin 16 milyonluk şehir için az olduğunu kabul ediyor. Ancak Aksu, gerçek sorunun bu olmadığını ve enflasyon krizinin sektörü zora soktuğunu belirtti. 

“Dünyanın en pahalı benzinin alıyoruz ama en az taksi ücreti ödeniyor” diyen Aksu, “Belediye Başkanı toplu taşımayı idare edemiyor. Taksiler ucuz olduğu için herkes taksi kullanmak istiyor” ifadelerini kullandı. 

Taksi ücretlerinin en az yüzde 50 yükseltilmesi gerektiğini söyleyen Aksu, “Ama yüzde 100 bile anca kayıplarımızı karşılar” dedi. 1990’dan beri sektörde olan 47 yaşındaki Aksu, elektrikli scooter’ların da, “Uber gibi yasa dışı olduğunu” savunuyor.

“Perakende Adam”

Galip Aykaç, 30 Kasım’da Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı olarak sahneye çıktığında, kimse hükümete karşı öfkeli bir konuşma yapmasını beklemiyordu. 

Bir zamanlar Erdoğan iktidarında parlayan sektör, Cumhurbaşkanı için yükselen fiyatlardan sorumlu tutulacak kolay bir hedef haline geldi. 

Aynı zamanda BİM CEO’su olan Aykaç, enflasyondan sektörü sorumlu tutmanın, “ahlaksızca” olduğunu söylemişti. Üretici ve tüketici fiyatları arasındaki farka dikkat çeken Aykaç, perakende sektörünün, “algı operasyonuna uğradığını” kaydetti. 

Birkaç gün sonra rakip bir perakende zinciri, siyasi açıklama yaptığını belirterek Aykaç’ın Gıda Perakendecileri Derneği Başkanlığı’ndan istifa etmesini istedi. O da buna uydu. 

İstifa tepkiyi bastırmaya yetmedi. Sektörde uzun süredir çalışan isim, hükümet yanlısı siyasetçiler ve bir mafya patronu tarafından tehdit edildi. BİM şubesine yapılan bir saldırının görüntüleri sosyal medyada yayıldı. MHP’den üst düzey bir yetkili, fiyat düşürmeyen mağazaların kalıcı olarak kapatılması gerektiğini söyledi.

“Ekmek Adam”

Dünyanın en büyük ekmek tüketicileri arasında yer alan Türkiye’nin sakinlerinin yaşam kalitesi için ekmek fiyatları çok önemli. Ekmek Üreticileri Sendikası Başkanı Cihan Kolivar, aklındakileri söylediği için hapse giren bir muhalif oldu. 

Kasım’da hayat pahalılığı hakkında konuşmak için bir televizyon yayınına davet edilen Kolivar, “”Ekmek aptal toplumların temel gıda maddesidir” diyerek sunucuyu şaşırttı. Kolivar, daha sonra Türkiye’nin aynı nedenden 20 yıldır aynı insanlar tarafından yönetildiğini söyledi. 

Normal şartlarda buna gülüp geçilebilirdi. Ancak 66 yaşındaki adam, “Türk milletini alenen aşağılama” suçlarından gözaltına alındı ve suçlama, “Cumhurbaşkanı’na hakaret”e çevrildikten sonra hapishanede 9 gün geçirdi. 

Kolivar, Türkiye’nin Karadeniz bölgesine özgü bir aksanla, “Bu ülkede adalet yok. Hapishanede hiçbir şey hissetmedim. Umurumda değildi çünkü Türkiye’de her şey olabilir” dedi.

Kolivar, ticaretin maliyetinin karşılanabilmesi için yerel komiteler tarafından belirlenen ekmek fiyatlarına en az yüzde 50 zam yapılması gerektiğini düşünüyor.